موسس حوزه
آیت الله عبدالکریم حائری یزدی یکی از مجتهدان و مراجع تقلید شیعیان، همینطور ایشان بنیان گذار حوزه
علمیه قم بودند و خود ایشان نیز متولد روستای مهرجرد میبد یزد می باشند.
سال 1267 هـ. ق در روستاي «مهرجرد» يزد در خانه مردي پاكدل و پرهيزكار به نام «محمد جعفر»
كودكي پا به عرصه حيات گذاشت و عبدالكريم نام گرفت. در آن روزگار كه بايستي پاي عبدالكريم به مكتب
باز مي شد در مهرجرد از مدرسه خبري نبود و كودكان به دنبال پدران خود رفته و بهار عمرشان را در
مزارع سپري مي كردند اما عبدالكريم كه گويي سرنوشتي جز اين داشت مورد لطف الهي قرار گرفت و خيلي
زود وسيله درس و دانش اندوزيش فراهم شد.
امام خمینی (ره) روش سیاسی آیت الله حائری را مورد تایید قرار داده و گفتند : « اگر مرحوم
حاج شیخ در حال حاضر بودند ، همان کاری را انجام می دادند که من انجام دادم و تاسیس حوزه علمیه قم در
آن روز از جهت سیاسی ، کمتر از تاسیس جمهوری اسلامی در ایران امروز نبود »
شخصیت بی‌بدیل آیت الله شیخ عبدالكریم حایری یزدی از هر جهت الگوی علمای بعد از خود است. محوریت و
قدرت او بود كه پایه‌گذاری شد و به ید توانای او گردبادهای مخوف را یك به یك پشت سر نهاد و مستحكم شد.
از این رو می توان نتیجه گرفت که سنگ بنای آگاهی و مخالفت علمای شیعی در ایران با اشغال سرزمین‌های
فلسطین و ماهیت رژیم صهیونیستی را آیت الله شیخ عبدالكریم حایری بنا نهاد. علمای حوزه عملیه و متدینین و
روشن‌فكران متعهد، بعد از وی با تأسی از حركت آیت الله حایری، خطر رژیم صهیونیستی را احساس كرده و
همواره به طرق مختلف به مخالفت و مبارزه با آن پرداختند.
آثارایشان:
- کتاب الصلوه - کتاب مفصّلی درباره مسائل نماز است.
- کتاب دور الاصول - این کتاب تقریرات درس آیت‌الله سید محمد فشارکی است.
- کتابهای دیگر آیت‌الله حائری مجموعه رسائلی است که در ابواب مختلف فقهی مانند احکام ارث، احکام شیر دادن و مسائل ازدواج و طلاق به رشته تحریر در آورده‌است.
آیت‌الله حائری در۸۴ سالگی، در ۱۷ ذیقعده ۱۳۵۵ هجری ق (۱۳۱۵ هجری ش) درگذشت و در جوار آرامگاه
حضرت معصومه به خاک سپرده شد.
